پوسیدگی گلگاه در گوجه فرنگی
بهنام نجفی
پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی
پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی: در برخی از مناطق کشور، پس از اینکه گیاه گوجه فرنگی رشد کرد و به مرحله تولید محصول نارس رسید، در انتهای میوه بخش قهوه ای سفت که به مرور زمان با رشد بیشتر گیاه سیاه شده و حالت آبخورده پیدا میکند، ظاهر میشود. این عارضه، اتفاق بسیار بدی برای کشاورز به شمار می آید زیرا بازارپسندی گوجه فرنگی و کیفیت آن را زیر سوال میبرد.
شاید در نگاه اول تصور کنید نقاط سیاه ته گوجه، به دلیل ابتلا به بیماری قارچی باشد که ریشه و بوته های گوجه فرنگی را درگیر نموده است اما حقیقت این است عنصر کلسیم در هنگام تشکیل میوه به اندازه کافی در اختیار گیاه قرار نگرفته است و یا حتی در صورت مقادیر کافی آن در برگ، میوه با کمبود این عنصر مواجه شده است.
کمبود کلسیم دلیل بارز عارضه پوسیدگی گلگلاه گوجه فرنگی به شمار می آید اما اینکه علل اصلی پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی چیست و چگونه میتوان از این عارضه در گیاه جلوگیری نمود، موضوع بسیار مهمی است که در این مقاله از سایت آل کود بدان اشاره شده است. پس با فروشگاه رویان در این مقاله مختصر و بسیار کاربردی همراه باشید.
نقش کلسیم در تغذیه گوجه فرنگی
کلسیم نقش بسیار اساسی در برنامه کوددهی گوجه فرنگی و تمامی گیاهان دارد و استحکام میوه و تشکیل پوست سالم و مقاوم وابسته به حضور کافی این عنصر است از جمله وظایف کلسیم شامل موارد زیر است:
- استحکام دیواره سلولی ساقه، میوه، برگ، ریشه گوجه فرنگی و افزایش مقاومت بافت های گیاه در برابر نفوذ عوامل بیماری زای قارچی
- جلوگیری از ریزش گل، افزایش درصد تبدیل گل به محصول و کمک به رشد بهتر طول لوله گرده
- کاهش خسارت به محصول گوجه فرنگی از طریق افزایش مقاومت به تنش های محیطی در نتیجه افزایش عمر انبارداری گوجه فرنگی
- بهبود ظاهر بازارپسند گوجه و جلوگیری از لهیدگی و کاهش کیفیت آن
علائم پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی چیست؟
وقتی میوه گوجه فرنگی به مرحله رسیدن نزدیک میشود، در اثر کمبود درصد گوجه فرنگی در گیاه (پایین تر از ۰.۲)، ابتدا لکه های آب سوخته در بخش گلگاه گوجه ظاهر میشود که با ادامه کمبود و عدم محلول پاشی کلسیم، این لکه ها به یکدیگر پیوسته و ناحیه عظیمی از گیاه را درگیر می کنند.
با گذشت زمان بافت آسیب دیده خشک شده و به حالت چروکیده در می آید که به مرور زمان ناحیه چرمی قوه ای تیره و در نهایت سیاه رنگ ایجاد می گردد. لازم است بدانید بخش آسیب دیده گیاه محل ورود عوامل مخرب دیگری مانند پاتوژن های ثانویه است که سبب فاسد شدن محصول خواهد شد.
هم چنین ممکن است عارضه پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی بدون علائم مشخصی در سطح میوه به وقوع پیوندد که در این صورت، بافت های داخل محصول متلاشی و بی رنگ خواهند شد.
علل اصلی دخیل در پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی
- همانطور که می دانید، کلسیم در خاک های آهکی بیشتر جذب گیاه میشود و پی اچ پایین با حداکثر جذب این عنصر منافات دارد اما اکنون ممکن است این سوال ذهن شما را درگیر کرده باشد که خاک اکثر مناطق کشور دارای پی اچ بالا و قلیایی بوده و چرا با وجود این مسئله، بیشتر مزارع گوجه فرنگی دچار پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی و عوارض کمبود کلسیم هستند؟ دلایل این عارضه در مطالب زیر از سایت آل کود به طور کامل آورده شده است.
- کلسیم به طور کلی حرکت کندی در داخل گیاه دارد و چون واکوئل ها این عنصر را محصور نموده اند، تنها راه حرکت کلسیم و انتقال به میوه، به کمک آوندهای چوبی می باشد. با محلول پاشی کلسیم و رسیدن این عنصر به برگ، کلسیم بیشتر در برگها ذخیره شده و با شروع گرمای تابستان که مصادف با زمان آغاز رسیدن گوجه ها و درشتی آنها می باشد، کلسیم به مقادیر زیادی از طریق برگ تبخیر می گردد در نتیجه کلسیم کمتری از طریق آوند های چوبی به میوه می رسد.
- این اتفاق منجر میشود محصول نهایی با کمبود کلسیم و پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی دست و پنجه نرم کند.معمولا درصد تعرق در سطح برگ از سطح ریشه و میوه بیشتر بوده و با افزایش تعرق در برگ، کلسیم دریافتی میوه بسیار کاهش می یابد؛ پس در هنگام گرمای هوا نبایستی اجازه دهیم گیاه دچار تنش شود.
- کاهش رطوبت خاک و تشنگی گیاه: از آنجا که تنها راه انتقال کلسیم و حرکت آن از طریق آوندهای چوبی بوده و حرکتی رو به بالا از سمت ریشه ها به اندام هوایی گیاه دارد، اگر مقدار آب جذب شده توسط ریشه کم شود، جذب مواد غذایی و رشد گوجه فرنگی کند خواهد شد؛ در نتیجه غلظت کلسیم که به کمک جریان آب درون آوند های چوبی حرکت میکند، کاهش چشمگیری پیدا میکند و شرایط برای پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی مهیا می گردد.
- رقابت بین عناصر خاک : افزایش بیش از حد کودهای نیتروژنه در خاک و استفاده از آنها بدون توجه به آزمون خاک، منجر به کاهش تجمع کلسیم در گیاه گوجه فرنگی شده و علل دیگری بر عارضه پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی به شمار می آید. یا توجه به اینکه جذب کلسیم به عنوان یون دو ظرفیتی با افزایش غلظت یون های تک ظرفیتی پایین می آید، ایجاد تعادل در کوددهی برای جلوگیری از رقابت در جذب عناصر بسیار ضرورت دارد. از جمله عناصری که میزان بالای آنها در خاک و گیاه بر جذب این عنصر تاثیر منفی دارد عبارتند از: پتاسیم، منیزیم، نیتروژن، سدیم و فسفر
- نوع بافت و دمای خاک: با افزایش میزان گرما در محیط ریشه در اثر کاهش آبیاری، جذب کلسیم کاهش یافته و احتمال پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی نیز بالا میرود. هم چنین کلسیم در خاک های سنگین به میزان کمتر جذب ریشه گیاه میشود لذا سعی کنید گیاه خود را در خاک با زهکشی بالا و تهویه مناسب بکارید.
چگونه از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی پیشگیری کنیم
درحالی‌که تنظیم میزان تغذیه و آب تا سطحی که می‌تواند سبب رشد مداوم گیاه شود، رشد متوسط گیاه تا حدی می‌تواند وقوع پوسیدگی گلگاه را کاهش دهد، اگر نگوییم غیرممکن ولی دشوار است که از آن به‌طورکلی پیشگیری کرد چراکه شرایط باغچه بسیار متغیر است و اگرچه گوجه‌ها در انتهایشان سیاه می‌شوند ولی پوسیدگی گلگاه تمام محصول را خراب نمی‌کند. بریدن قسمت متأثر شده‌ی گوجه و خوردن باقی آن اشکالی ندارد.
اگر در حال رشد گوجه‌فرنگی نامشخص هستند (آن‌هایی که تمام فصل میوه می‌دهند) و تعداد اندکی گوجه با گلگاه پوسیده دارید، به این معنی نیست که همه‌ی گوجه‌هایتان تحت تأثیر قرار می‌گیرند. حتی بدون درمان، برخی از گوجه‌هایتان در فصل دیرتر ممکن است خوب باشند. چندین روش برای پیشگیری از پوسیدگی گلگاه از ابتدا وجود دارد.
- گوجه‌ها را در خاک درست بکارید. خاکی که به‌خوبی زهکشی شده است و به میزان کافی با مواد آلی مانند کمپوست یا تورب ساخته‌شده از خزه بهبودیافته است، برای ریشه‌ها گرفتن کلسیم ضروری همان‌طوری که محصول رشد میکند را آسان‌تر میکند.
- pH خاک را تست کنید. بیشتر گیاهان در خاکی با pH ۶٫۲ تا ۶٫۸ به‌خوبی رشد می‌کنند ولی گیاهانی در معرض پوسیدگی گلگاه به سطح pH دست‌کم ۶٫۵ نیاز دارند که کلسیم بیشتری در خاک آزاد میکند. اگر تست خاک یک سطح pH بسیار پایین (خیلی اسیدی) نشان می‌دهد، برای افزایش سطح pH اقدام کنید. کار با آهک سریع کشاورزی در ۳۰ سانتی‌متر بالایی خاک راه خوبی برای این کار است.
- در زمان صحیح گیاه را بکارید. باغبان‌هایی که بسیار مشتاق هستند اغلب گوجه‌هایشان را وقتی در خاک می‌گذارند که خاک برای رشد کافی ریشه‌ها خیلی سرد است. این امر بازهم گیاه را از کلسیم در دوره‌ی رشد حیاتی محروم میکند. اگر در حال رشد دادن نهال هستید آنها را به‌آرامی با فضای بیرون عادت دهید با افزایش تدریجی دوره‌ی مواجهه با هوای بیرون قبل از در معرض شرایط خاک قرار دادن آنها.
- بیش‌ازحد کود دهی نکنید، خصوصاً با کودهای نیتروژن بالا. این کار رشد برگها را شدت می‌بخشد و انرژی را از رشد میوه منحرف میکند.
- کمتر از حد کود ندهید. گوجه‌فرنگی خورنده‌ی قوی است و خاک گلدان مگر اینکه از قبل کود دهی شده باشد، همه‌ی مواد مغذی موردنیاز گوجه‌فرنگی را فراهم نمی‌کند.
- از روش‌های خوب آبیاری استفاده کنید. اجازه ندهید گیاه گوجه‌فرنگی شما خشک شود؛ خاک را مرطوب نگه‌دارید ولی خیس نه.
- روی خاک اطراف گوجه‌فرنگی مالچ بریزید. این کار به حفظ رطوبت در خاک کمک میکند و میزان رشد پایدارتری را میسر میکند و وقوع پوسیدگی گلگاه را غیرمحتمل‌تر میکند.
- از اسپری محلول کلسیم استفاده کنید. محصولات اسپری کلسیم تجاری، به‌طور مستقیم دو یا سه بار در هفته وقتی‌که شکوفه‌ها در ابتدا رؤیت می‌شوند استعمال می‌شوند که ممکن است کلسیم موردنیاز گوجه‌ها را فراهم کند. بااین‌حال، این تأثیر این درمان محدود است.
روش های جبران و درمان کمبود کلسیم در گوجه فرنگی
کلسیم یک عنصر تنبل است و چون توسط آب حمل می شود ، در صورت کمبود آب پوسیدگی گلگاه اتفاق می افتد . با فهمیدن این عارضه ، در ابتدا انجام آزمون خاک برای تعیین میزان کلسیم قابل جذب توصیه می شود . کود کلسیم اضافه کنیم یا آن عاملی را که باعث کمبود کلسیم شده رفع نماییم تا به این صورت میوه های بعدی را نجات دهیم .
هم چنین اگر دلیل این عارضه به تداخل عناصر به سبب عدم تعادل و رقابت در خاک ارتباط دارد، به حل آن اقدام کنید.
میزان انتشار عارضه پوسیدگی گلگاه را می توان با فراهم کردن رطوبت یکنواخت در مزرعه کنترل نمود :
ایجاد مالچ یا خاکپوش می تواند به حفظ رطوبت خاک کمک نماید. ( استفاده از مالچ که هم باعث کنترل علف های هرز می شود و هم مزرعه نیازی به کلتیواتور زدن پیدا نمی کند که ریشه ها در اثر آن آسیب ببینند).
خدمت شما کشاورزان عزیز لازم به ذکر است با استفاده از کود هیومیک اسید شوک نیز میزان حفظ رطوبت توسظ ریشه را افزایش داده تا گیاه کمتر دچار تشنگی شود.
دیدگاه ها 0
درباره این مطلب دیدگاهی ارسال کنید