یکی از آفات مهم مزارع گندم و جو در کشور ما، آفت سن گندم است. این آفت مهاجر است و در فصل زمستان، مزارع را ترک کرده و برای زمستان گذرانی به مناطق کوهستانی  و ارتفاعات پناه می برد و در اواخر زمستان و اوایل بهار، مجدداً به مزارع برگشته و شروع به تخم گذاری می کند.

سن ها در مراحل لاروی تا رسیدن به مرحله سن کامل، از قسمت های مختلف گیاه تغذیه می کنند و اگر جمعیت آنها زیاد باشد، گیاه زراعی را به طور کامل از بین می برند.

بیشترین خسارت این حشره در مرحله شیری و خمیری شدن دانه های گندم است.

همان طور که می دانید محصول گندمی که حتی 2 تا 3 درصد سن زدگی داشته باشد، ارزش نانوایی نخواهد داشت و آرد و نان حاصله کیفیت بسیار پایینی خواهد داشت.

کارشناسان در زمستان کانون های تجمع سن را بررسی کرده، تعداد و وزن سن ها را مشخص می کنند. لازم به ذکر است براساس وضعیت آب و هوایی هرسال، تعداد و تراکم سن ها متفاوت خواهد بود .

سن گندم و راه های مبارزه با آن

آفت سن به صورت حشره کامل در دامنه کوه‌ها و زیر بوته‌ها (خصوصاً بوته‌های گون و درمنه) و زیرپوستکهای درختان زمستانگذرانی کرده هنگامیکه دما درکوه به 10 درجه سانتی‌گراد می رسد فعال شده و در صورتیکه میانگین حرارت به 12 درجه سانتی‌گراد برسد به سمت دشت ریزش (درصورت وجود نوسانات حرارتی در کوه ریزشها متناوب بوده که این امر تعیین زمان دقیق مبارزه را با مشکل مواجه می‌سازد) و به مزارع گندم (که هنوز به خوشه نرفته‌اند) حمله و از شیره گیاهی برگها و ساقه‌های آن تغذیه می کند، دراین مرحله بعلت تغذیه آفت خوشه‌های حاصله سفیدرنگ بوده، پوک‌اند و درآنها دانه‌ای تشکیل نشده است (درصورت تغذیه سن از جوانه انتهایی خوشه‌ای تشکیل نمی‌شود). پس از تغذیه و جفت‌گیری، حشره ماده تخمگذاری می‌نماید (در پشت یا روی برگها دستجات تخم در 2 -3 ردیف گذارده شده که تعداد آنان در هر دسته به 14 عدد می رسد)، درعرض 7 -10 روز تخمها تفریخ شده و در عرض یک‌ماه (در شرایط مساعد) مراحل پورگی (V تاI) طی شده و سن‌های کامل نسل جدید ظاهر می گردند.

تغذیه پورهها معمولاً از اواخر سن II آغاز می شود و بر اثر تداوم آن دانه‌ها لاغر و پوک شده و ارزش نانوایی خود را از دست می دهند (در حین تغذیه بزاق حشره که حاوی آنزیم پپتیداز است از طریق خرطوم آفت به دانه منتقل شده که سبب تجزیه گلوتن آن می شود، از طرف دیگر عمل تغذیه سبب تغییر شکل و چروکیدگی دانه شده حباب‌های تاول مانندی بر روی آن ظاهر می شود، جای نیش حشره بر دانه به صورت نقطه سیاهرنگی که حلقه کرم رنگی آن را احاطه کرده است به‌چشم میخورد)، در نهایت حشرات بالغ نسل جدید پس از تغذیه کافی از خوشه‌های میزبان به سمت ارتفاعات پرواز می‌کنند.

روش های کنترل و مبارزه

1-مبارزه شیمیایی با استفاده از سموم

سن گندم

مبارزه با این آفت در دو مرحله انجام می‌شود:

 الف) مبارزه با سن مادر: نحوه مبارزه با سن مادر تأثیر بسزایی در کاهش یا افزایش سطح کلی مبارزه شیمیایی دارد. لذا مبارزه در این مرحله باید با توجه به ُنرم اعلام شده از سوی سازمان حفظ نباتات در ارتباط با تعداد سن مادر در متر مربع در مزارع آبی و دیم، زمانی انجام شود که سن‌ها درمزرعه استقرار یافته وتغییر مکان ندهند (در یک مبارزه صحیح و بموقع مبارزه علیه سن مادر الزاماً به کاهش سطح مبارزه با پوره سن منتج می گردد)

 ب) مبارزه با پوره سن: زمان مناسب مبارزه با پوره هنگامی است که اکثریت جمعیت آفت در سن دوم پورگی باشند (با توجه به نُرم مبارزه اعلام شده از سوی سازمان حفظ نباتات در ارتباط با تعداد پوره در مترمربع در مزارع آبی ودیم.

 توضیح: با توجه به انواع و میزان سموم مصرفی که در جدول بالا آمده است میزان محلول سمی در سمپاشی هوایی 25 لیتردر هکتار و سمپاشی زمینی متناسب با نوع سمپاش براساس نظر کارشناس مقدار مصرف نام عمومی سم نام تجاری سم در محل تعیین خواهد شد اما به طورکلی در سیستم معمول (LV) باتوجه به وضعیت رویش محصول 300-400 لیتر در هکتار است.

2- سایر روشهای مبارزه با این آفت همچون مدیریت آبیاری، استفاده از ارقام مقاوم و کنترل بیولوژیک در کنار مبارزه شیمیایی در یک برنامه مدیریت تلفیقی به کاهش مصرف آفتکشها منجر خواهد شد.

طبق آزمایشات مزرعه‌ای بر اساس مشاهده کارت حساس، یکی از بهترین سمپاش‌های مؤثر بر روی حذف سن گندم از مزارع، سمپاش میکرونر با هد الکترواستاتیک می‌باشد. سمپاش میکرونر SKN5000، با بوم سه شاخه، و با وزن بسیار کمتر از نمونه‌های مشابه بر روی پشت کاربری سوار شده و در مزارع کوچک، مشکلی را از لحاظ لهیدگی محصول پدید نمی‌آورد.