اهمیت و روش انجام یخ آب زمستانه

یخ آب زمستانه یکی از روش‌های مدیریت تلفیقی آفات

مدیریت تلفیقی آفات شامل روش های متعددی است که عبارت‌اند از:

• روش زراعی
• روش فیزیکی
• روش مکانیکی
• روش بیولوژیکی
• روش شیمیایی

یخ آب زمستانه یکی از روش های فیزیکی برای کنترل آفات و بیماری‌ها است. بسیاری از آفات برای زمستان گذرانی به خاک و یا پوشش‌های گیاهی سطح خاک پناه می‌برند و در این زمان می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف (فیزیکی، زراعی و …) با آن‌ها مبارزه نمود و یخ آب زمستانه یکی از روش های بسیار مؤثر و کم هزینه برای کنترل این آفات است.

مزایای آبیاری درختان در زمستان:

• آبیاری درختان در طول فصل زمستان و بودن رطوبت در خاک به عنوان یک عایق عمل می کند و محیط اطراف ریشه را گرمتر نگه می دارد. بنابراین اگر رطوبت در دسترس گیاه به اندازه کافی باشد کمتر در معرض آسیب ناشی از تنش سرما قرار خواهد گرفت.
• با نفوذ آب به خاک سطحی و یخ زدن آب، حجم آن نیز افزایش یافته و پس از سپری شدن زمستان و با گرم شدن هوا و آب شدن یخ ها، خاک حجم خود را حفظ می‌ کند. لایه اسفنجی به جا مانده از خاک در سطح زمین از خروج آب از طریق لوله های مویین جلوگیری نموده و در نتیجه زمین آب کمتری از دست خواهد داد. در این شرایط خاک پوک شده و برای توسعه ریشه و نفوذپذیری آب و هوا مناسب می باشد.
• آفات و حشراتی مانند تریپس پیاز، کرم برگخوار چغندر، کرم هلیوتیس، مگس جالیز و … که در فصل رشد به گیاهان آسیب می رسانند، در زمستان در عمق خاک زمستان گذرانی می کنند تا در بهار بیرون آمده و از گیاه تغذیه کنند. آبیاری و استفاده از یخ آب زمستانه، باعث کاهش میزان هوای داخل خاک می شود و در نتیجه حشرات و لارو ها بر اثر کمبود هوا از بین می روند.
• ریشه در زمستان فعالیتی ندارد بنابراین میکروارگانیسم های اطراف ریشه نیز فعالیت خود را متوقف می کنند. اگر همراه یخ آب زمستانه از کودهای ارگانیک مانند اسید هیومیک، اسید فولیک و … استفاده شود ریشه و میکروارگانیسم های اطرافش از کودهای مصرفی استفاده کرده و برای شروع فصل جدید آنها را در خود ذخیره می کنند.
• آبیاری مزارع و باغات در زمستان تا حدودی می تواند در کنترل و مبارزه با حشرات و موش ها با نفوذ آب در داخل لانه ی آنها موفق باشد.

حجم آب مورد استفاده در آبیاری زمستان:

میزان آب مصرفی در یخ آب زمستانه یکی دیگر از نکاتی است که باید به آن توجه ویژه ای داشت. ریشه برای زنده ماندن نیاز به تبادل هوا در خاک دارد. اگر مدت طولانی آب زیادی اطراف ریشه را دربر بگیرد، ریشه دچار خفگی شده و در نهایت از بین می رود. حجم آب مصرفی در یخ آب زمستانه باید طوری باشد که سطح خاک کاملا خیس بخورد تا در صورت کاهش دما یخ ببندد و باعث ترک خوردگی در خاک شود.

اهمیت و نقش یخ آب زمستانه در کنترل آفات

با غرقاب کردن خاک اطراف ریشه و پس از یخ زدن آب در بخش‌های بالای خاک، میزان هوای درون خاک به شدت کاهش یافته و بخشی از آفات و کرم های خاکزی نیز بر اثر کمبود هوا از بین می‌روند.

بخشی از آفات که در بین باقیمانده های گیاهی زمستان را می‌گذرانند نیز ممکن است بر اثر ایجاد کریستال های یخ و آسیب به جلد بدن آن‌ها از بین بروند.

به عنوان مثال، در مورد کرم سفید ریشه که در سال های اخیر باعث خسارت های فراوانی شده است می‌توان با استفاده از یخ آب زمستانه، بخش زیادی از آن‌ها را نابود کرده و جمعیت آفت را به خوبی کنترل نمود.

تأثیر یخ آب زمستانه بر بهبود خصوصیات فیزیکی خاک

یخ آب زمستانه علاوه بر اینکه می‌تواند باعث کاهش شدید آفات شود می‌تواند در بهبود خصوصیات فیزیکی خاک هم مؤثر باشد. زمانی که آب به داخل خاک نفوذ می‌کند و خلل و فرج خاک را پر می‌کند، در صورتی که بر اثر کاهش دما شروع به یخ زدن نماید، حجم ذرات آب افزایش یافته و باعث جدا شدن ذرات خاک از هم می‌شود، این اتفاق خصوصاً در مورد خاک های رسی و سنگین بسیار سودمند است و با افزایش تخلخل در بین ذرات خاک، نفوذ آب و هوا به درون خاک بیشتر گردیده و جذب مواد غذایی نیز در این خاک ها افزایش خواهد یافت.

نکته

توجه داشته باشید که آبیاری زمستانه باید در حد مناسب انجام شود و آبیاری بیش از حد در زمستان می‌تواند معایب خاص خود را داشته باشد و از این رو باید بر اساس وضعیت آب و هوایی منطقه خود و با توجه به نظر کارشناس خود اقدام به آبیاری و یخ آب زمستانه نمایید.

جمع‌بندی

اهمیت و روش انجام یخ آب زمستانه یکی از راه های کم هزینه و مؤثر برای افزایش پوکی و خلل و فرج درون خاک و مبارزه با آفات خاکزى (مثل کرم سفید ریشه، آبدزدک، زنجره مو و …) و جوندگانی مثل موش و همچنین کنترل برخی از عوامل بیماری‌زا است.

این کار معمولاً از اوایل زمستان آغاز شده و در طول دوره سرما حداقل یک‌بار انجام می‌شود، برای این کار ابتدا زمین را به صورت سطحی شخم می‌زنند و سپس آبیاری را انجام می‌دهند تا آب در خاک سطحی نفوذ کند البته بهتر است این کار یک روز قبل از این که دما به زیر صفر برسد انجام شود تا پس از نفوذ آب به درون خاک و کاهش دما، آب یخ زده و بتواند به طور مؤثر آفات را کنترل نماید. این کار نیاز به مصرف سموم شیمیایی را به شدت کاهش داده و نقش زیادی در سلامتی آب، خاک و مواد غذایی خواهد داشت، یخ آب زمستانه همچنین باعث کاهش هزینه ها برای کشاورزان می‌شود و نقش چشمگیری در کیفیت محصولات و سود نهایی کشاورزان خواهد داشت.

با توجه به مطالب فوق به کشاورزان عزیز توصیه می‌شود که در صورت امکان، حتماً از این روش در باغات خود استفاده کنند. امیدوارم این مقاله مورد توجه و استفاده شما عزیزان قرار گرفته باشد.